نقد مفهومی سرمایه اجتماعی

Authors

فریبرز رئیس دانا

fariburz raisdana

abstract

مقدمه: استفاده از اصطلاح سرمایه اجتماعی سابقه‏ای بیش از یک صد سال دارد اما در حدود 50 سال پیش استفاده از آن متداول‏تر شد. در دهه 1990 بود که این اصطلاح به عنوان یک مقوله جامعه شناسی کاربردی وارد عرصه‏های دانشگاهی شد و سپس توسط گروه‏های اجتماعی نیز به کار گرفته شد. برخورد شماری از جامعه شناسانی نسبت به آن انتقادی است و آن را مفهومی یا تبعیض آمیز یا مبهم و نادرست می‏دانند. اما جریان غالب از این اصطلاح، برداشتی مسالمت آمیز و تسلیم جویانه دارد زیرا آن را به معنای همیاری، مشارکت، هنجارپذیری و مقوله‏های مشابه از سوی اعضای جوامع معین درمی‏یابد تا هدف‏های آن جامعه برآورده شود. اما بن مایه‏های آن قبولی محافظه کارانه موازین اجتماعی و ندرتاً برداشتی اعتراض آمیز بوده است.مرور منابع: اصطلاح سرمایه اجتماعی از حیث مفهومی نارسا است زیرا به مجموعه عوامل فرهنگی نامعین اشاره می‏کند که می‏توانند آثار متفاوتی در جامعه داشته باشند. شاخص‏های اندازه‏گیری پیشنهاد شده برای آن کاملاً نامؤثر و نادقیق ماند، زیرا عواملی را که اندازه می‏گیرند در واقع یا جنبه‏های فرهنگی‏ دارند یا اساساً عوامل مستقل و حاکم به ذات و برون‏دادی نیستند. مفهوم سرمایه اجتماعی، از مفهوم بازاری تولید کالا و خدمات ناشی شده است. به عبارت دیگر این مفهوم تحت سلطه شاخه‏ای از اقتصاد است که مدتها است، به رغم نتایج نامطلوب خود، در اختیار نظام سود و سرمایه قرار گرفته است و نارسایی و نادرستی آن بار دیگر به اثبات رسیده است. گویا سرمایه اجتماعی پدیده‏ای است بیرونی که به شرطی سرمایه محسوب می‏شود که بتواند نفعی دربر داشته باشد. این دیدگاه سرمایه را متکی به تصمیم شخصی یا شرکتی برای ایجاد فایده می‏داندبحث: اصطلاح سرمایه اجتماعی نمی‏تواند آن را با نظریه‏های اساسی اجتماعی پیوند دهد و نسبت به پدیده‏های کیفی، اجتماعی و تاریخی نگاهی ابزاری دارد. در حالی که سرمایه اجتماعی، اگر به معنای برخورداری از ویژگی‏های بیرونی باشد می‏تواند هم تبعیض آمیز باشد، هم ضد سرمایه و هم در خدمت هدف گروه‏های معارض با منافع انسانی. در یک کلام سرمایه اجتماعی در خدمت توجیه نظام تولید و مصرف بورژوایی قرار دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقد مفهومی سرمایه اجتماعی

مقدمه: استفاده از اصطلاح سرمایه اجتماعی سابقه‏ای بیش از یک صد سال دارد اما در حدود 50 سال پیش استفاده از آن متداول‏تر شد. در دهه 1990 بود که این اصطلاح به عنوان یک مقوله جامعه‌شناسی کاربردی وارد عرصه‏های دانشگاهی شد و سپس توسط گروه‏های اجتماعی نیز به کار گرفته شد. برخورد شماری از جامعه شناسانی نسبت به آن انتقادی است و آن را مفهومی یا تبعیض آمیز یا مبهم و نادرست می‏دانند. اما جریان غالب از این ا...

full text

نقد مفهومی سرمایه اجتماعی

مقدمه: استفاده از اصطلاح سرمایه اجتماعی سابقه‏ای بیش از یک صد سال دارد اما در حدود 50 سال پیش استفاده از آن متداول‏تر شد. در دهه 1990 بود که این اصطلاح به عنوان یک مقوله جامعه‌شناسی کاربردی وارد عرصه‏های دانشگاهی شد و سپس توسط گروه‏های اجتماعی نیز به کار گرفته شد. برخورد شماری از جامعه شناسانی نسبت به آن انتقادی است و آن را مفهومی یا تبعیض آمیز یا مبهم و نادرست می‏دانند. اما جریان غالب از این ا...

full text

بسط مفهومی سرمایه اجتماعی با رویکرد سلامت اجتماعی

  مقدمه: سرمایه اجتماعی از مهم‌ترین مفاهیمی است که در چند دهه اخیر مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. در این راستا، محققان حوزه سلامت توجه ویژه‌ای به مفهوم سرمایه اجتماعی داشته‌اند. این مطالعه بر آن است با تحلیل نظری، مطالعات و پژوهشهای صورت گرفته درخصوص رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت به چارچوب مفهومی دست یابد. به‌طورکلی دو رویکرد در زمینه ارتباط بین این دو متغیر وجود دارد: رویکرد اول، استقلال ...

full text

بسط مفهومی سرمایه اجتماعی با رویکرد سلامت اجتماعی

  مقدمه: سرمایه اجتماعی از مهم‌ترین مفاهیمی است که در چند دهه اخیر مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. در این راستا، محققان حوزه سلامت توجه ویژه‌ای به مفهوم سرمایه اجتماعی داشته‌اند. این مطالعه بر آن است با تحلیل نظری، مطالعات و پژوهشهای صورت گرفته درخصوص رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت به چارچوب مفهومی دست یابد. به‌طورکلی دو رویکرد در زمینه ارتباط بین این دو متغیر وجود دارد: رویکرد اول، استقلال ...

full text

نگاشت مفهومی سرمایه اجتماعی در فعالیت‌های بازاریابی کارآفرینانه شرکت‌های کوچک

بازاریابی و به طور اخص، بازارگرایی به عنوان یک عامل اصلی درعملکرد کسب و کار شناخته می شود. به طوری که مهارت اندک بازاریابی در کسب وکارهای کوچک اغلب به سطوح پایین تر عملکرد و ریسک‌های بالاتر شکست منجر می‌شود.برخورداری از سرمایه اجتماعی قوی در شرکت‌های کوچک، به دسترسی سریع و با زمانبندی مناسب به مجموعه متنوعی از اطلاعات رقابتی منجر می‌شود. پژوهش حاضر درصدد تبیین نظرات و ایده‌های فعالان کف بازار (...

full text

نظریه ضد سرمایهای فساد اداری و نقد مفهوم سرمایه اجتماعی

Introduction: This article is a critical paper related to outstanding paper, namely “Methodological and meaning critique of social capital” by Fariborz Raisdana in the 55th issue of the Journal of Social Welfare.  Since the early 1990s the social capital appeared in the development lexicon as a positive phenomenon, in contrast to Marxist perspective that has always been theorized capital as a h...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
رفاه اجتماعی

جلد ۱۴، شماره ۵۵، صفحات ۷-۴۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023